Hücreler
İnsan vücudunda yaklaşık 100 trilyon hücre var. Yine İnsan beyninde 100 milyar sinir hücresi var.
İnsan vücudundaki hücrelerin ¼’ü yani 25 trilyon’u Kırmızı kan hücresidir (alyuvar)
Her saniye, vücudumuzda yaklaşık 50 milyon hücre ölüyor ve yine her saniye 50 milyon yeni hücre oluşuyor. Hücre artışı çocuklar ve gençlerde yoğundur. İnsanlar yaşlandıkça hücre çoğalma süreçleri yavaşlar.
Hücreler nasıl çoğalır
İnsanlar ve hayvanlar çok hücreli canlılardır. Hücrelerin büyük bir kısmı bölünerek çoğalır. Epidermis, kemik iliği ve embriyo hücrelerinde bölünme ve çoğalma hızı yüksektir.
Alyuvar, sinir hücresi, retina hücresinde bölünme olmaz.
Alyuvar hücreleri çekirdeksizdir, bölünemez, alyuvar yapımı eritropoietin adlı bir hormon tarafından kemik iliğinde gerçekleştirilir.
Karaciğer hücreleri normal şartlarda bölünmez ancak yaralanma ve kazalar sonucu karaciğerde hasar oluşursa, karaciğer hücreleri bölünerek kendini yeniler.
Hücreler neden çoğalır
Büyüme, onarma ve üreme işlemleri sebebiyle hücre bölünmesi gerçekleşir. İnsan vücudunun oluşum, ve büyüme süreçlerinde tüm hücreler büyük bir hızla çoğalır. 20’li yaşlara doğru oluşum ve büyüme süreçleri tamamlandığından, bu süreçten sonra hücreler sadece yenilenme sebebiyle üretilmeye devam eder ve yaş ilerledikçe hücre çoğalması ve üretimi yavaşlar.
İnsanlarda deri, bağırsak mukozası, alyuvar ve akyuvar üreten dokulardaki hücreler sürekli olarak kontrollü bir şekilde bölünürler. Bazı dokuların hücreleri ise sadece belirli zamanlarda bölünür. Sinir ve retina hücreleri insanlarda 20-25 yaşlardan sonra bölünmez. Hücre bölünmesi olarak adlandırılan biyolojik değişim, nükleik asitlere sahip belirli bir büyüklüğe ulaşmış hücrelerde meydana gelir.
Hücreler neden ve nasıl ölür
İnsan vücudunda hücre ölümü iki şekilde gerçekleşir. Normal şartlar gereği, ömrünü dolduran hücreler, parçalanarak, DNA ‘ın kısımlara ayrılması ile ortama dağılır. Bu tip, vücut mekanizması gereği gerçekleşen istemli ölümlere “Apostosis” hücre ölümü denir.
Hücrelerin, yaralanma, yanma, enfeksiyon ve hastalıklar sebebiyle hücre genetik materyali erir, zarar gören hücre parçaları ortalama dağılır ve komşu hücrelerinde zarar görmesine sebep olur. “Nekroz” olarak adlandırılan bu hücre ölümü doğal olmayan, istenmeyen şekilde hücre ölümü anlamına gelir.
Cilt sağlığı için nelere dikkate etmeliyiz, yaşlanmayı geciktirmek için yapılması gerekenler
- Güneş ışınlarına, maruz kalmamak
- Güneşe çıkılması gerektiğinde koruyucu kremler kullanmak
- Sağlıklı ve çeşitli beslenmek,
- Antioksidan içeren meyve ve sebzeler tüketmek
- Günde ortalama 2-3 litre arası su içmek
- Antioksidan içeren nemlendirici kremler kullanmak
- Gün içinde belirli aralıklarla hareket etmek, egzersiz ve spor yapmak
- Sadece Gerekli olduğu durumlarda ve hekim tavsiyesi ile vitamin ve mineral desteği almak.
- Pozitif düşünmek, stres ve kaygıdan uzak durmak
Cildimiz neden yaşlanıyor
Genetik faktörlerin etkisi olmakla birlikte, cildin erken yaşlanması, %80 oranında çevresel koşullardan kaynaklanıyor. Sert iklim koşulları, güneş ışığına aşırı maruz kalmak cildi önemli ölçüde etkiler. UV ışınları cilt hücrelerinin başlıca düşmanıdır. Sigara tüketmek ve çevre kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde yaşamak ta cilt hücrelerini olumsuz etkiler. Yaşlanmanın yanı sıra, cilt kanseri riskini arttırır.
Cildimiz nasıl yaşlanıyor
Cilt hücrelerimiz ortalama ayda 1 kez ölür ve dökülür, aynı sırada oluşan yeni hücreler eskilerin yerini alır bu sayede genç görünürüz. Ancak yaşlanmayla birlikte, hücre yenilenmesi yavaşlar ve bir süre sonra durur. Zamanla cilt buruşmuş, ve pürüzlü bir hale gelir.
Cildin yaşlanmasında asıl belirleyiciler, alt deride yer alan kollajen ve elastin lifleri ile hyalüronik asitlerin azalması ile olur çünkü bunlar, cildin sıkı ve elastk olmasını sağlamaktadır ve azaldıkça, cildin sarkmasına ve kırışıklıklar oluşmasına sebep olur.
En alt tabakada yer alan yağda, yaşlandıkça azalır, bu yağlardaki azalma cildin dolgunluğunu azaltır ve sarkmayı tetikler.
Cilt kırışıklıkları ve çizgiler neden oluşur
İnsanların yüzünde yer alan dinamik çizgilerin sebebi yaşlılık değildir ancak yaşlandıkça belirginleşir. Bunlar: yüz ifadeleri ile ilişkilidir ve bir kısmı karakteristiktir. Gülmek, kaşlarını çatmak gibi yüz ifadeleri bu çizgilerin belirginleşmesine sebep olur. İnsanlar yaşlandıkça, cildimizdeki kolajen ve elastin azaldıkça bu çizgiler belirginleşir.
Statik çizgiler Gerçek çizgilerdir, bunları kırışıklık olarak belirtebiliriz çünkü zaman içerisinde yaşlanmaya bağlı olarak oluşurlar.
Ciltte görülen yaşlanma belirtileri ve yaşlanma evreleri
- 20’li yaşların sonlarında ciltteki kollajen ve elastin seviyeleri düşmeye başlar.
- 30’lu yaşlarda göz torbalarının oluşmaya, kaşlar düşmeye başlar, alın, göz ve ağız çevresinde dinamik çizgilerin belirginleşdiği görülür
- 40’lı yaşlarda dinamik çizgiler belirginleşmeye devam ederken kollajen azalması ve yağ doku kaybına bağlı olarak, burun ve göz çevresinde kırışıklıklar başlar, ciltte elastikiyet azalır, derideki gözenekler genişlemeye ve lekeler oluşmaya başlar
- 50’li ve sonrasında 60’lı yaşlara gelindiğinde yaşlılık tüm ciltte belirgindir. Kollajen kaybı arttıkça vücudun her yerinde sarkmalar gözlenir, cildin genelinde kırışıklık artar.
Kollajen takviyesi nasıl yapılır
Kollajen cildinimizin daha esnek görünmesini sağlar, ölü cilt hücrelerinin yerini alır. Kollajenin kendisi bir proteindir. Sadece alt deri değil, kaslarda, kemiklerde ve kan damarlarında kollajen bulunur. Vücudumuzda kollajen miktarı yaşlandıkça azalır fakat protein içeren gıdalarla beslenmek doğal yoldan kollajen takviyesi yapmanızı sağlar. Kemikli et ve tavuk yemekleri, sakatatlar kollajen yönünden zengindir. Pancar, balkabağı, domates, turuncu sebzeler ve turunçgiller yüksek kolajen içerir.
Canlı organizmaların ölümü
Canlıların vücudunda hücrelerin, özellikle yaşamsal organlarda ölümü ve bu organların işlevini kaybetmesi ile zincirleme hücre ölümü gerçekleşebilir. Bu durumda organizma canlı bütünlüğünü kaybeder ve ölüm gerçekleşir.
