DENİZSUYU TUZ VE MİTOLOJİK HİKAYELER

salt myth

DENİZLER NEDEN TUZLU

Denizler ve okyanuslar neden tuzludur. Artık bu gibi soruları yazıp Google’dan sorunuza yanıt olacak site linklerine ulaşmak çok kolay. Ancak bu soruyu insanlar binlerce yıl öncede soruyordu. Özellikle deniz ve okyanus kıyılarında yaşayan toplumlar için bu sorunun binlerce yıl önce birileri tarafından sorulmuş ve cevabının mitlerle, efsanelerle, türlü hikaye ve benzetmelerle verilmiş olması hiç de şaşırtıcı değil

Dünya yüzeyinin %70’i okyanuslarla kaplıdır. Tüm denizler göller ve akarsular baz alındığında dünyadaki mevcut suyun %97’si tuzlu sudur. Okyanus sularının ortalama %3,5 kadarı “sodyum klorür” yani tuzdur buda 500 milyar tona denk gelir. Sudaki tuzun kaynağı nedir, denizler neden tuzludur sorusunun bilimsel açıklamalarını, tuzla ilgili bilimsel veriler ve genel bilgileri yazının ikinci bölümünde bulabilirsiniz. Öncelikle binlerce yıl önce hangi toplumlar bu soruya yanıt aramış, ne gibi hikayeler anlatmışlar bir görelim.

frodi değirmeni

İskandinav Mitolojisi - Frodi'nin Değirmeni

Danimarka Kralı Frodi, ülkesinde ancak devlerin çevirebileceği büyüklükte değirmen taşlarına sahipti ve bu taşlarla her istediğini öğütebileceği müjdesi ona tanrılar tarafından iletilmişti. Frodi bu sihirden faydalanabilmek için gücü yetecek devler aramaya başladı. Aldığı duyumlar onu İsveç'e götürdü ve İsveç dağlarında yaşayan iki dev kızkardeş Fenja ve Menja’yı ülkesine davet etti. Köle olarak krala hizmet etmek üzere bu değirmen taşlarını öğütecekelrdi ve kral onlara insanlar arasında mutlu, rahat bir hayat vadetmişti.

Fenja ve Menja değirmen taşlarını çevirmeye başladığında kral onlardan servet ve mutluluk öğütmelerini istedi. Dev kızkardeşler bu emre uydu ve ülke kısa sürede servet ve mutlulukla doldu. Ancak Kral Frodi’nin gözünü servet bürüdü ve gece gündüz dinlenmeden altın öğütmelerini emretti.

Çalışmaktan bitap düşen devler, Frodi’nin eziyetinden bunalarak onu lanetlediler, Frodi uykuya dalınca düşmanlık ve savaş öğütmeye başladılar, değirmen taşından öğütülen savaşçılar her yana saldırdı ve ülke kaosla doldu. Değirmenin sihirli gücünü duyan bir deniz gezgini, devlere tuz öğütmeleri ve değirmen taşlarını gemisinde çalıştırmaları karşılığında özgürlük vaad etti. Böylece değirmeni gemiye taşıdılar ancak tuz ürettikçe gemi bu ağrılığı taşıyamaz hale geldi ve sonrasında okyanusun dibini boyladı. İşte böylece okyanuslar ve denizler tuzla doldu.

agastya

Hindu Mitolojisi - Tanrılar İblisler ve Agastya

Bloods ve Crips olmadan önce, tanrılar ve şeytanlar vardı. Hindu mitolojisindeki bir savaşta, iblisler, tanrıların ulaşamadığı deniz altındaki sığınaklarına çekildiler. Ancak Tanrılar bu iblisleri bulmaya ve onlardan kurtulmaya kararlıydı. Tanrılar “Agastya” dan denizlerdeki tüm suyu içmesini istediler ve Agastya tüm suları içtiğinde iblisleri saklandıkları deniz altı mağaralarda avladılar. Savaşın sonunda Agastya’dan denizleri geri doldurmasını istediler, Agastya içtiği gibi ağzından suyu boşalttı ancak tükürüğündeki tuz denizlere karıştı ve devamında denizler okyanuslar tuzla doldu.

Filipinler Halk Hikayesi - Ang-ngalo'nun Aşkı

Ang-ngalo yüksek dağlarda yaşayan bir devdi. Çalışkanlığı ve inşa gücüyle bilinirdi. Bir sabah okyanus kıyısında dolaşırken denizin içinden karanlıklar Tanrıçası Sipgnet göründü, Ang-ngalo’ya siyah bir mendil verdi.

O zamanlar okyanuslar saf tatlı su idi. Hayal kırıklığı ve türlü üzüntülerle ağlamış tanrıların göz yaşları ile biriken derin çukurlardan ibaretti. Sipgnet okyanusun dibinde krallığının karanlık olduğundan ve yüzeyde kar gibi beyaz bir saray hayal ettiğinden, böyle bir sarayı olsa Ang-ngalo ile birlikte olabileceğinden bahsetti.

Ang-ngalo bu sarayı yapacağının sözünü vererek oradna ayrıldı ancak kar gibi beyaz taş veya toprağı nereden bulacak nasıl tuğlalar yapacaktı. Ang-gnalo, Tuz krallığına gitti ve hükümdar Asin'den yapacağı saray için saf tuzdan yapılmış tuğlalar aldı. Ang-ngalo dev cüssesi ve uzun bacakları sayesinde, okyanusun üzerine bambu ağacından köprüler ve üzerine sarayın inşa edileceği bir ada yapmaya başladı. Ada halkı olan binlerce insan ise, tuzdan tuğlaları bu bambudan köprüler üzerinde taşıyarak ona yardım ediyordu. 

Ancak okyanus, hüzünlü gözyaşlarından oluşan dingin ve huzurlu sessizliğini bu binlerce insanın gürültüsü ve inşa işleri ile kaybetti, ardından büyük bir fırtına koptu ve dev dalgalar beraberinde tuzdan tuğlalarla sulara gömüldü. Tuzdan tuğlalar suda çözündü ve okyanuslar tuza bulandı.

ang-ngalo

Filipinler Halk Hikayesi - Ang-ngalo'nun Yardımı

Bir diğer Filipin hikayesine göre ise, bir zamanlar deniz suyu tatlıydı, insanlar ihtiyaç duydukları tuzu karşı adadaki dağdan getirirlerdi ancak uzun ve zorlu bir mevsim boyunca dalgalar ve rüzgarlar dinmedi. İnsanlar karşı adaya yelken açamadılar.

Bunun üzerine köylerine yakın bir dağda yaşayan dev Ang-ngalo'dan yardım istediler. balıkları ve etleri kurutmak için tuza ihtiyacımız var bize yardım et dediler. Dev o kadar büyüktü ki, kıyıda oturup bir bacağını karşı adaya uzatsa, insanlar bir köprü gibi kullanabilir, diğer adaya ulaşığ yeteri kadar tuz taşıyabilirlerdi.

Ang-ngalo bu isteği kabul etti, adada yaşayan tüm insanlar, uzun bir süre yetsin diye düşünerek tuz taşımaya gitti ancak bu esnada kumsalda yaşayan kırmızı karınca kolonisi Ang-ngalo'nun bacağına tırmanmaya ve ardından binlercesi ısırmaya başladılar. Ang-ngalo dönüş için bacağına tırmanmış ve yaklaşmakta olan insanlara acele etmeleri için bağırdı.

Ancak insanlar bunu şaka zannetti, böyle büyük bir devin canını karıncalar nasıl yakabilirdi. Bu yüzden yavaşça ilerlemeye devam ettiler. Ang-ngalo bir anda acı ile bacağını çekerek ayağa kalktı ve tüm köylüler sırtlarında tuz çuvalları ile denize düştü. ang-ngalo dalgaların arasından köylüleri tek tek kurtardı ancak tuz çuvalları sulara gömüldü. O gün bugündür denizler ve okyanuslar tuzla doldu.

salt sea

Okyanus ve Denizlerdeki Tuzun kaynağı Nedir
Dünyadaki mevcut su kitlesinin %97’si tuzlu sudan ibarettir peki bu kadar tuz nereden geliyor, okyanus ve deniz suyunun tuzlu olmasının sebebi nedir? Farklı kültürlerde geçen anonim halk hikayeleri ve mitoloji incelendiğinde, özellikle denize kıyı bölgelerde yaşayan her toplumun bu konuya dair bir hikayesi olduğunu göreceksiniz. Mitolojik hikayeler doğa üstü olaylar ve kaynaklardan gem vursa da aslında cevap çok basit. Okyanus ve denizlerdeki tuz karadaki taşlardan gelir. 

Doğal ekosistem şu şekilde çalışıyor:

Deniz ve okyanuslardaki tuzun çok az bir miktarı, deniz dibindeki volkanik deliklerden veya kayalardan gelirken, çoğu aslında yeryüzünde yer alan taşlardan ve topraklardan, yağmurla süzülerek az miktarda mineral tuzun, nehirlere ve devamında deniz ve okyanuslara ulaştığı görülür.

Nehirlerdeki tuz, genellikle deniz suyunda bulunan miktarın 1/200'ünden azdır. Güneşin ısısı, yüzeyden suyun buharlaşmasına neden olarak, tuzu geride bırakır, bu durum okyanuslarda tuzun daha konsantre halde olmasına sebep olur. Her yıl nehirlerden eklenen ekstra tuz, deniz tabanına geri dönen tuzla dengelenir.

Bulutlardan Toprağa ve Oradan Akarsu ve denizlere

Yağmur damlaları şeklinde yeryüzüne düşen su, çözünmüş karbon dioksit ihtiva eder. Bu, yağmur suyunun karbonik asit nedeniyle hafif asidik olmasına neden olur. Yağmur, kayayı fiziksel olarak aşındırır ve suyun içeriğindeki asitler kimyasal olarak kayaları parçalar ve çözünmüş halde iyon halinde tuzlar ve mineralleri kayaların yüzeyinden alıp beraberlerinde taşırlar. 

İyonlar toprak, taş ve kayalardan süzülüp okyanusa dere ve akarsulara su beraberinde taşınmış olur. Çözünen iyonların çoğu, okyanustaki organizmalar tarafından kullanılır ve sudan ayrıştırılır. 

Deniz suyunda en sık bulunan iki iyon klorür ve sodyumdur. Bu ikisi deniz suyunda çözünmüş iyonların %90'ından fazlasını oluşturur. Bu arada, deniz suyunda tuz (tuzluluk) konsantrasyonu 1000/35 kadardır. Başka bir deyişle, deniz suyunun ağırlığının yaklaşık %3.5 kadarı çözünmüş tuzlarından oluşmaktadır; 





Deniz Suyunda Altın Oranı

Deniz suyunun değersiz olduğunu düşünmemek için şöyle bir bilgi verebilliriz. Her 1 kubik deniz milinin kapladığı alanda yer alan suda yaklaşık 12 kilo kadar altın bulunur (milyonda 0.000005 parça konsantrasyonda). Dışarı çıkıp deniz suyunda simyayı denemeden önce, bir kübik deniz milinin kapladığı alanı araştırın ve bu kadar düşük konstantrasyondaki altın toz zerreciklerinden küçüktür, ona göre bir elek araştırın. J

Okyanus ve Denizlerde Tuz Oranı Her Yerde Aynı mı?

Tuzluluk oranı denizler ve okyanuslar için, her yerde aynı değildir. Kutuplara doğru, okyanuslardaki tuzluluk oranı düşer, çünkü bu bölgelerde buzulların eriyerek sulara karışıyor olması, tuzluluğu seyreltilir, tropikal bölgelerde ise, iklimin genel olarak sıcak olması bu bölgelerdeki okyanus ve denizlerde buharlaşma oranının yüksek olmasına sebep olur ve sudaki tuz oranı daha yüksek kalır.

sea salt

Tuz Tüketimine Dair Tavsiyeler ve Bilinmesi Gerekenler

Sodyum, kan basıncını kontrol eden, sinirlerin ve kasların düzgün çalışması için gerekli olan temel bir besindir. Ancak gerekli miktarın üzerinde alınan tuz son derece zararlıdır

Ortalama bir insanın ihtiyaç duyduğu günlük tuz tüketimi 1,5 gramdır. 5 gramın üzerinde tuz tüketimi sağlık açısından önerilmez. Ancak dünya sağlık örgütünün açıkladığı rakamlar tuz tüketiminin kişi başı 9-12 gram aralığında gerçekleştiğini gösteriyor.

Sofralarda kullanılan tuz, deniz tuzundan daha fazla sodyum içerir. Deniz tuzu mineral açısından zengindir, vücutta su kaybını azaltır ve tansiyonu dengeler. Son yıllarda deniz tuzunun kullanım oranı sağlıklı olması açısından artmakta

ABD ve Avrupa ülkelerinde tüketilen tuzun %75’i tuzluktan değil tüketilen hazır gıdalardan kaynaklanmaktadır. Hazır gıda ürünlerin yarattığı sağlık sorunlarından bir diğeri kontrolsüz ve gerektiğinden fazla tuz tüketimine sebep olmaktadır.

Pek çok besin grubu sodyum içerir dolayısıyla örneğin bir sebze yemeği hazırlandığından içeriğinde doğal olarak az miktarda tuz ihtiva eder. Ancak düşük tuz oranı insanlarda yemeklerin tatsız olduğu hissini uyandırır ve eklenen her gram tuz, bir yandan yemeğe tat verir bir yandan sağlınıza zarar verir. 

Yemeklere tuz atmadan lezzet katmanın yolu baharatlar, şifalı bitkiler ve narenciye ile hazırlanacak çeşnilerle mümkündür.

YORUMLAR

Feat:
Ad

ARKEOLOJi,16,BiLiM,10,FELSEFE,6,MiTOLOJi,2,PSiKOLOJi,6,SANAT,9,SOSYOLOJi,9,TARiH,14,
ltr
item
uztarih.com l Tarih kainatın vicdanıdır: DENİZSUYU TUZ VE MİTOLOJİK HİKAYELER
DENİZSUYU TUZ VE MİTOLOJİK HİKAYELER
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUG6yKQ7vMmdnxXUiPmyExnuDy4-qf_PAUW19JZIwTRQUc5UnJ2TAff9lKS55uxXGD6sxSmhG9KdKWo105TaXgykSBoUNvDWKfJB3i8kq4VIvOeP0RdxPWUHv_8lsqsWTaUI2TkFWuLM8/s640/salt_1.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUG6yKQ7vMmdnxXUiPmyExnuDy4-qf_PAUW19JZIwTRQUc5UnJ2TAff9lKS55uxXGD6sxSmhG9KdKWo105TaXgykSBoUNvDWKfJB3i8kq4VIvOeP0RdxPWUHv_8lsqsWTaUI2TkFWuLM8/s72-c/salt_1.jpg
uztarih.com l Tarih kainatın vicdanıdır
https://www.uztarih.com/2019/01/denizsuyu-tuz-ve-mitolojik-hikayeler.html
https://www.uztarih.com/
https://www.uztarih.com/
https://www.uztarih.com/2019/01/denizsuyu-tuz-ve-mitolojik-hikayeler.html
true
518256124328164008
UTF-8
Tüm İletiler Yüklendi İleti bulunamadı HEPSİNİ GÖR Devamı Yanıtla Yanıtı İptal Et Sil Tarafından Ana Sayfa SAYFALAR YAYINLAR Hepsini Gör TAVSİYE ETİKET ARŞİV SEARCH TÜM YAYINLAR İsteğinizle eşleşen bir yayın bulunamadı Anasayfa Pazar Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Paz P.te Sal Çar Per Cum C.te Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Oca Şub Mar Nis Mayıs Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Hemen Şimdi 1 dakika önce $$1$$ minutes ago 1 saat önce $$1$$ hours ago Dün $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago 5 haftadan daha eski Takipçiler Takip BU PREMIUM İÇERİK KİLİTLENDİ ADIM 1: Bir sosyal ağda paylaşın 2. ADIM: Sosyal ağınızdaki bağlantıyı tıklayın Tüm Kodu Kopyala Tüm Kodu Seç Tüm kodlar panonuza kopyalandı Kodlar / metinler kopyalanamıyor, lütfen kopyalamak için [CTRL] + [C] (veya Mac ile CMD + C) tuşlarına basın İçerik tablosu