ERKEN MÜZİK TARİHİ VE TARİHİN EN ESKİ ENSTRÜMANLARI

Erken Müzik Tarihi

Müziğin kökenini tespit etmek, ilk nasıl veya nerede başladığını söylemek mümkün değil, avcı-toplayıcı  insan topluluklarından beri varolduğuna inanılan, dini ritüellerin, eğlencenin, dramın, duyguların ifade edildiği evrensel bir dil müzik . 

Başlangıçta müzik çıplaktı, insanlar solo veya koro halinde, zamanla benimseyip ezberledikleri ezgileri sadece kendi sesleri ile ifade ediyorlardı. İlk melodilerin, ölülerin ardından ağıt yakma, çığlık veya ağlama nöbetlerinin zamanla belirli ritim ve ritüellerle 
standart esgilere dönüşmüş olması muhtemeldir.

İnsanların müziğe en basit haliyle eşlik etmek için el çırpması, çeşitli nesnelere vurarak ritm tutması, yüksek ihtimalle ilk müzik enstrümanlarının vurmalı çalgılar olabileceği fikrini veriyor. Sonrasında ise üflemeli çalgıların atası flüt ve yaylı çalgıların atası arp sahneye çıktı.

Tarım Devrimi Öncesi Dönem 

Müziğin, daha sonra müzik aleti olarak kullanılacak enstrümanların en ilkel hallerinin, avcı-toplayıcı gruplarda, öncelikle bir iletişim aracı olarak gelişmiş olması olasıdır. Kabuklar, hayvan boynuz ve kemikleri gibi malzemelerle yapılan davullar ve boruların, ilkel topluluklar tarafından, uzak mesafeler arasında bir uyarı ve iletişim kurmak için kullanıldığı bilinmektedir. Avcı toplayıcı insan gruplarının bu iletişim aletlerinden çıkan seslerden etkilenmiş, bu sesleri çeşitlendirmiş ve zamanla bu şekilde ilk müzik aletlerini geliştirmiş olması muhtemeldir.

Neandertal Flütü : MÖ 41.000

1995 yılında Slovenyada Divje Babe mağarasında bulunan, kemikten yapılmış 43000 yıllık flüt, bugüne dek bulunmuş en eski enstrümandır. Neandertal yerleşim yeri olduğu tespit edilen Divje Babe mağarasında bulunduğu için, Neandertaller tarafından yapıldığı kabul edilir. Divje Babe flütü, Neandertalllerin müzik zleti yapabildiğini gösteren tek kanıttır.

Hohle Fels Flütü : MÖ 33.000

2008 yılında Almanya'da Hohle Fels mağarasında bulunan, 5 delikli flüt, Homo Sapiens yani günümüz insanlarının atalarına ait, bugüne kadar bulunmuş en eski müzik aletidir. En az 35000 yıllık olduğu saptanan flüt bir akbabanın kanat kemiğinden yapılmış.

Çin Henan bölgesi kemik flütler : MÖ 7.000

Çin'de Henan Eyaleti ortalarındaki Orta Sarı Nehir Vadisindeki kazılarda bulunan 9000 yıllık flütler 5 ila 8 arasında deliklere sahiptir. İlginç ve şaşırtıcı olan bugün kullanılan sekiz nota ölçeğine çok benzer bir ton ölçeğine karşılık gelmesidir. 

Aulos : MÖ 3.000

Aulos, Antik Yunanlılar tarafından çalınan bir üflemeli çalgıdır. Aulos tüm Yunan geleneksel aktivitelerinde yer alan bir müzik aletiydi. Festivallerde, Ayinlerde, Merasimlerde, Atletizm ve spor oyunlarında ve Tiyatro gösterilerinde kullanılırdı. MÖ 3000 yılından kalma "Kikladik" heykelciklerinde, Aulos çalan insan motifleri kullanılmıştır.

Mezolitik Müzik Yayı

Hem arp hem de lire'in atası, temel müzikal yaydır. Okçulukta kullanılan yay tahminen MÖ. 60.000 'de kullanılmaya başlandı. Avcılık ve savaş aracı olan yayın, bir müzik yayı şekilnde form değiştirmesi ve kullanımı MÖ 15.000 'de Afrika kıtasında gerçekleşti. Bu bilgilerden hareketle, ilk müzik yayı, Orta Taş çağında yani Mezolitik dönemde gerçekleşti. Müzik yayında, telin gerginliğinden, bir nesneye veya vücuda teması ile oluşan rezonansın oluşturduğu ses, müzik icra etmek üzere kullanılmaktaydı.

Antik Mısır'da Arp

Eski Mısırda kemerli arp, M.Ö. 3000'li yıllarda kullanılıyordu. Eski Krallığın ilk eğimli arpleri yaklaşık 4 - 5 tele sahip olan büyük okçuluk yaylarına benziyordu.Bu tip arp çalan insanların betimlendiği duvar resimlerine, Mısır tapınaklarında rastlanmaktadır.

Arkeolojik bulgular, M.Ö. 2000'li yıllarda Mezopotamya'da,  "Lir" müzik aletinin kullanıldığını göstermektedir. MÖ 1500'li yıllarda Açılı harp ve Lir, Mezopotamya'dan Mısır'a geçti, bu tarihten sonra yapılan Mısır mezar ve tapınaklarında, Lir çalınan sahnelerin resimlendiği duvar resimleri mevcuttur.

Ur Kral Mezarları ve Boğa Başlıklı Lir

Güney Irakta yer alan Ur Kraliyet Mezarları, Ur antik kenti yakınlarında yaklaşık 2000 mezardan oluşmaktadır. Bunlardan 16 tanesi büyüklük ve içlerinde bulunan değerli eşyalar itibarı ile "Ur Kral Mezarları" olarak bilinir. Bu mezarlar arasında en büyüğü olan, Ur Kraliçesi Puabi'ye ait, M.Ö. 2500 olarak tarihlenen ve 1928 yılında kazıları yapılan mezardan çıkarılan "Gümüş Lir" ve "Altın Boğa Başlıklı Kraliyet Liri", günümüze ulaşmış, Lir ve arp sınıfındaki en eski müzik aletleridir.

Kireçtaşından yapılmış lirler gümüş ve altın kaplama idi, üzerinde bulunan tuner ve dizgiler ahşap malzemeden yapılmıştı. (çürümüş olan ahşap malzemeler, repredüksiyon ile yenilendi) Ur kraliyet Lirlerini sembolize eden, boğa başının altındaki süslü panellerde alageyik, ceylan, aslan gibi hayvanların tasvirleri yer almaktaydı. 

Dünyanın En Eski Notaları - Ugarit tabletleri

Suriye'nin Akdeniz kıyısı yakınlarında  Ras Shamra bölgesinde, eski Ugarit antik kenti kazılarında 3400 yıllık kil tabletler bulundu. M.Ö. 1400 yılından kalma kil tabletlerin birinde, 7 nota diatonik ölçekle yazılmış notalar, ayrıca, antik müzik aleti Lir'in nasıl akort edileceği, nasıl çalınacağı da anlatılmaktadır.
İlgili konu: Hurri İlahileri - Ugarit Antik Kenti

Antik Yunan Müziği ve Yunan Müzik Aletleri

Antik dönemde Yunanlılar, müziği hem sanatsal hem de matematiksel tespitlerle ele aldı. Samos'lu Pisagor (M.Ö. 500 dolaylarında) bugün duyduğumuz müzik aralıklarını tanımlayan frekans oranlarını keşfetti. Örneğin, frekansları 2 ila 1 arasında olan iki nota, bir oktav ile birbirinden ayrılmaktaydı.

Antik Yunan'da bugün olduğu gibi kesin müzik notasyonu yoktu. Eski Yunanlılar, melodik kontur ve ritmik oranlarda notasyonlara Yunan harflerini kullanarak bir sistem geliştirdiler. 

Modern müziğin aksine, antik Yunan müziği, özellikle dans, tiyatro ve şiir gibi sanat formlarıyla entegre çalınmak üzere kullanılırdı. Örneğin, Homeros'un İlyada ve Odysse eserleri şiir formunda "lir" veya "kithara" gibi telli çalgıların eşliğinde okunan uzun şiirlerdir. Belki de bu entegrasyondan dolayı, Yunan filozofları, müziği insan psikolojisi üzerinde çok etkili ve doğa üstü güçleri harekete geçirebilecek bir sanat olarak gördüler.

Ethos Doktrini, farklı müzik türlerinin insan davranışlarını etkileyebileceğini ileri sürmüştür. Örneğin, Dorian modunda müzik dinletileri, insanları makul ve düşünceli bir ruh haline sokabilir. Tersine, Frig modundaki bir müzik eseri, insanlarda tutku ve saldırgan duygular uyandırabilir. Yunanistan'ın mitolojik ozanı Orpheus'un, nesneleri hareket ettirme ve tanrıları müziği ile etkileme gücüne sahip olduğu söylenirdi.

Su Organı - Hydraulis

MÖ 3. yüzyılda İskenderiyeli mühendis Ctesibius tarafından icat edilen su-organı (hydraulis), klasik antik çağın en komplike müzik aleti idi. Kilise orglarının atası sayılan bu müzik aleti özellikle Roma imparatorluğu döneminde, saray eğlencelerinin, törenlerin ve tiyatro ve spor gösterilerinin vazgeçilmez müzik enstrümanı idi.

Phorminx

Eski bir Yunan telli enstrümanıdır. Apollon ve Artemis ile Arkaik Vazolar üzerinde tasvirlerde "phorminx" çalan insanlar resmedilmiştir. “Phorminx” terimi, Homer'in İlyada ve Odyssey eserlerinde “kitharis” (kithara) ile birbirinin yerine kullanılır. Klasik dönemde phorminx, Dionysos için düzenlenen eğlence ve festivallerde çalınan bir enstrümandır.

Kithara

Eski bir Yunan telli enstrümanıdır. Bu isim Homeros döneminde “kitharis” den türetilmiştir, yani “telli çalgı” anlamındadır. İlk olarak Megara'nın Theognis (M.Ö. 640-579) 'da özel bir enstrüman olarak bahsi geçen kithara, temelde lir'e benzer ve diğer lir türleri gibi çalınır. Enstrüman, özellikle Apollo ile ilişkili mitolojik sahnelerde, üflemeli bir Yunan flütü olan "aulos" ile beraber çalınırken tasvir edilir.

Çin Müziği ve Çin Müzik Aletleri

Çin müziğine dair,yazılı kayıtlar M.Ö. 1600-1000 yılları arasında hüküm süren Shang hanedanına kadar uzanmaktadır. Konfüçyüs gibi Çin filozofları (MÖ 551-479) müziği, evrendeki ahengi ve düzeni korumak için son derece önemli bir sanat dalı olarak görüyorlardı. 

Antik Çin, akustik bilimini geliştiren ve enstrümanların doğru bir şekilde tonlanması ve akord ölçülerine bağlı üretilmesini sağlamış müzik adamlarının yetiştiği bir dönemdi. Eski Çin müziği monofonikti ve Batıdaki Pentatonik ölçeğe benzer beş tonluk bir ölçü sistemine dayanıyordu.

Sheng 

1978 yılında, Geleneksel Çin enstrümanı Sheng'in en eski formu olan "Paosheng", Hubei Eyaleti'nde devam eden kraliyet mezar kazılarında ortaya çıkarıldığı. 2400 yıllık olduğu tespit edilen müzik aleti, halatlar veya ahşap çerçevelerle birbirine bağlanmış birkaç bambu borudan oluşan güncel Sheng'in yakın bir kopyasıydı. 

Sheng, uzak doğu, mezopotamya ve antik Yunandaki çağdaşı olan üflemeli çalgılarla karşılaştırıldığında, en fazla armoni performansı sergileyen çalgıdır. Bazen büyük etnik orkestralarda, alto, mediant ve bourdon tonları, Sheng ile birlikte verilir

Pipa

Pipa yaklaşık 2000 yıldır Çin'de geleneksel bir halk çalgısı olarak kullanılmaktadır. Başlangıçta, pipa gitar çalımına benzer bir açıda tutuluyotdu, ama Tang hanedanı döneminden beri dik tutularak çalındığı tarihsel dökümanlarda belirtilmiştir. 

Pipa, 30 perde ve armut şeklindeki gövdeli dört telli dilime sahiptir. Müzisyen, sağ elin her bir parmağına takılı beş küçük mızrap ile çalar. Orijinal pipa, M.Ö. ikinci yüzyıldan günümüze çok az değişiklikle geliyor. 

Guzheng 

Geleneksel telli Çin çalgısı.  Japonlarin "koto", Mogollarin "yatga", ve Korelilerin "gayageum" adlı müzik aletlerinin kökeni Guzheng'dir, her biri onun varyasyonlarıdır . Guzheng yaklaşık 2500 yıldır Çin'de çalınan, bilinen eski Çin enstrümanlarından biridir.