KÜLTEPE ANTİK KENTİ VE ASUR TİCARET KOLONİLERİ

kültepe tabletleri, asur ticaret kolonileri

Kültepe Antik Kenti

Antik Kanesh Krallığı'nın başkenti Kültepe M.Ö.2000 yılında kurulan Asur ticaret kolonileri ağının Anadolu’daki merkezi olması ve o dönem Anadolu ekonomik ve sosyal hayatına ışık tutan kil tabletler sebebiyle önemli bir antik şehir. Nesha ve Nesa olarak da bilinen şehir Asur kayıtlarında Kanesh olarak geçmekteydi

Antik Argeus Dağı'nın (Erciyes) eteklerinde, verimli bir ovada yer alan Kültepe, kuzeydoğuda Sivas ve güneydoğuda Malatya'dan gelen ticaret yollarını batıya ulaştıran bir kavşak konumundaydı. Jeopolitik konumu, Kültepe'nin Orta tunç çağında önemli bir ticaret ve kültür merkezi haline gelmesinde etkili oldu.

Kültepe Nerede, Kültepe'ye nasıl gidilir

Kültepe, Karahöyük köyü yakınlarında, Kayserinin güneydoğusunda, kent merkezine 20km mesafede yer almaktadır. Kültepe höyüğünün kıyısında, şehrin ticaret merkezi Karum alanı bulunmaktadır.

Kültepe lokasyon Google map: https://goo.gl/maps/LqVBWVzqD3C2
Kültepe adres: Karahöyük Mahallesi, Kaniş-kültepe yolu karahöyük mah kocasinan, 38100 Kocasinan/Kayseri



Asur Ticaret Kolonileri

Asurlular, ticaret kolonileri ve muntazam işleyen vergi sistemi sayesinde zengin ve güçlü bir devlet olarak, Mezopotamya, güney doğu Anadolu ve Kuzey Mısırda hüküm sürdü.
Kültepe’de bulunan Asur kil tabletlerinde, Anadolu’nun farklı noktalarında ticaret yaptıkları antik kentlere dair bilgiler de yer almakta. Kil tabletlerde adı geçen Sinahuttum, Puruşaddum, Hahhum, Ninassa, Mamma, bu isimlerden bazıları. 

Tarihçi ve arkeologlar, kil tabletlerde yazılı detaylardan yola çıkarak bu antik kentler hakkında detaylı bilgi sahibi oldu. Bazılarının keşfi tamamen, Kültepe’de bulunan tabletlerdeki bilgiler sayesinde oldu.

Asurluların kendi toprakları dışında kurdukları koloniler, farklı devletlerle yapılan kervan ticaretleri için uğrak noktası ve dış merkezler olma özelliğine sahipti. Tamamı merkez Asur kentine bağlıydı.

kaniş, kanesh

Kültepe “Kanesh” Antik Kenti kısa tarihi

Asur’un Anadolu’daki ticaret kolonilerinin merkezi olarak bilinen Kültepe MÖ 2000 – 1800 arası dönemde en parlak günlerini yaşıyordu. Şehrin kıyısında kurulan Karum, Asurlu tüccarların hem ticaret yaptığı hem yaşadığı bölgeydi. Kültepe (Kanesh) bağımsız bir kentti. Bu dönemde Anadolu da yerel şehir devletleri bulunmaktaydı. Hititler’e kadar böyle devam etti.

MÖ 18. yüzyılda Boğazköy’e de egemen olan Hititler aynı dönemde Kanesh şehrini de ele geçirdi. İşgal sırasında yakılan şehir, Hititliler tarafından tekrar kuruldu ancak bu işgal döneminde şehrin Karum yani ticaret bölgesini terk eden Asurlu tacirlerin bir daha geri dönmediği anlaşılıyor.

MÖ 18 y.y. sonlarında Hititlerin yıkılışıyla birlikte Kültepe’ nin de yakılıp yıkıldığı ve yüzyıllar boyu yerleşime sahne olmadığı arkeolojik verilerden bilinmektedir.
MÖ 8. y.y.da Frigyalıların tekrar kurduğu şehir, 6 metre kalınlığında kale duvarları. Kentte bulunan, Asur, Yunan, Geç Hitit ve Urartu etkilerini taşıyan Frigya mimari ve sanat eserleri gösteriyor ki yeniden önemli bir şehir olmuştu. 

MÖ 676’da Friglerin Kimmerler tarafından yıkılmasından sonra kısmen yerleşim devam etse de. Anadolu’nun Persler tarafından işgalinin ardından Kültepe’de yerleşimin sona erdiği, sonraki y.y.larda şimdiki Kayseri şehrinin olduğu bölgenin yerleşim yeri olarak önem kazandığı görülüyor.

Karum nedir

Asur kentlerinin yanında kurulan ticaret merkezleri, tacirlere hizmet veren pazar yerlerinin, mal depolarının olduğu, çoğunlukla ticaretle uğraşan kişilerin ve esnafın ikamet ettiği küçük yerleşim birimleridir. Karumlar da yer alan ve günümüzün belediya teşkilatlarına benzeyen, Bitkarim adlı kurumlarda, Asurlu tacirlere hizmet veren memurlar çalışmaktaydı.

Vabartum nedir

Karum’dan daha küçük çapta Pazar yerlerine “Vabartum” denilir. Vabartum bir Karum içerisindeki Pazar yeri olabileceği gibi. Bir kent kıyısında kurulmuş yerleşik bir pazar yeri olarak da kullanılabilir.


Kapadokya Tabletleri

19 y.y. da Anadolu’da kaçak kazılar veya tesadüfi olarak bulunup satılarak yurt dışına çıkarılan Asurca çivi yazılı tabletler. Avrupa’da, Orta Anadolu bölgesi, Grek-Roma taksimatında Kapadokya Bölgesi olarak isimlendirildiğinden bu bölgede bulunan tabletlere Kapadokya tabletleri denilmiştir. 1871-1925 arası binlerce tablet yurt dışına kaçırılmış ve Kapadokya Tabletleri adı altında müzelerde sergilenmiştir. Halen British museum ve Louvre gibi pek çok müzede segilenen bu tabletler Asur ticaret kolonilerine aittir ve pek çoğu Kültepe ve yakın çevresinde bulunmuştur.

kanesh

Kültepe Nasıl bulundu

Kültepe 18. y.y. dan beri batılı Arkeologlar tarafından biliniyordu, ancak bölgede ilk sistematik kazı Çek Bedřich Hrozný tarafından 1925 yılında yapıldı, şehrin kurulu olduğu höyüğün güney ve güneydoğu kesiminde hilal şeklinde, pek çok arkeolojik bulgu ve kil tabletlere rastlanan, Arkeologlar tarafından Karum Kanesh diye adlandırılan bir bölge bulundu. Bu bölgenin şehrin ticaret alanı olduğu, Asur tüccarlarının ve yerli halkın karışımı bir nüfusa sahip olduğu sonradan anlaşıldı.

Kültepe merkezinde yapılan kazılarda, şehrin 1.50 m - 2.30 metre kalınlığında duvarla çevrili olduğu ve merkezde ateşle tahrip edilmiş bir saray bulunduğu tespit edilmiştir. Kültepe tabletleri bu alanda değil, şehrin kıyısında bulunan Karum alanında ortaya çıkmıştır.

Pr. Dr. Tahsin Özgüç başkanlığında Türk Tarih Kurumu tarafından 1948'de yeniden başlatılan kazılar halen devam ediyor. Kültepe höyük alanında, taş döşeli yollar, kerpiçten ev kalıntıları, farklı büyüklüklerde 3 saray ve 3 tapınak ortaya çıkarıldı, höyüğün çapı 550 metrelik bir dairesel alana denk geliyor.

Kültepe “Kanesh” Antik kentin yapısı

1. Üst Höyük kısmı - Kaneş
Çevredeki ovadan 21 metre yukarıda kalan Kanesh höyüğü yaklaşık 550 x 500 m çapındadır. Görünürde neredeyse daireseldir ve Orta Anadolu antik höyükleri arasında en büyüklerinden biridir. Kazılar, Yukarı Höyüğün Erken Tunç Çağı'nın en erken evresinden, Roma Dönemi'nin sonuna kadar yerleşime sahne olduğunu gösteriyor.

2. Aşağı Şehir - Karum
Asurluların Karum adını verdiği Aşağı Şehir Höyüğü çevreler. Bazı kısımlarda Karum'un katmanları, ovadan 2 metre yüksekte kalmaktadır. Höyüğün ve Karum'un da dahil olduğu tüm yerleşimin çapı en az 2,5 km'dir. Karum, yabancı ve yerli tüccarların yaşadığı ve iş yaptığı sitenin bir parçasıdır. Karum kısmında MÖ 2000 ‘de başlayan yerleşim yaklaşık 300 yıl sürdü.

Kültepe tabletleri kime ait

Kültepe’de Asur, Geç Hitit, Helen, Roma, Pers ve Tabal dönemlerine ait eserler bulundu. Kil tabletler şehir merkezinde değil, Asurlu tüccarların yaşadığı şehrin ticaret alanı olan Karumda bulundu. Tabletler Asurlulara ait olmakla birlikte, bir kısmının Mezopotamya dan getirildiği ve büyük bir kısmının ise Kültepede ticaret, hukuk ve sosyal meselelere istinaden yazıldığı anlaşılıyor.

Kültepe tabletlerinde neler yazıyor

Kültepede bulunan tabletlerin konusu nedir diye sorulursa, 4000 yıl önceki ekonomik ve sosyal hayata dair her şey diyebiliriz

Metinler-Anadolu'da bulunan en eski tarihsel belgeler arasındadır, içerik ve adet bakımından en zengin yazılı kaynaklardır.; Alişar Hüyük'de ve Hitit başkenti olan Boğazköy'de de benzer metinler bulunmuştur. Bütün metinler, Orta Anadolu'daki "Asur koloni dönemi" ne aittir.
Tabletleri 3 ana kapsamda inceleyebiliriz.

Ticari amaçla yazılan tabletlerin bazıları ticareti kontrol eden Asurlu memurlar tarafından yazılmıştı, ticaret kuralları, vergi miktarları ve vergi kayıtları yer alıyordu. Tacirler tarafından yazılan tabletlerde tacirlerin ticari kayıtları, alıp satttıkları malların adet ve fiyatları ile ilgiliydi.
Hukuki içeriğe sahip tabletler, ticaret başta olmak üzere, kamu ve sosyal ilişkilere dair düzenlemeler içermekteydi. Çocukların evlatlık verilme şartları, evlilik ve boşanmaya ilişkin düzenlemeler gibi pek çok konu yer almaktaydı.

Sosyal hayata dair tabletlerin içerikleri daha çok Asurlu tüccarların mektuplarında bahsettikleri konulardan ve toplumsal hayatı düzenleyen kurallara ilişkin yazılardan oluşuyor.

M.Ö. 20. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Asur'a gelen ve arasında dağıtım merkezleri olan karavan nakil uçları ve dağıtım merkezleri olarak hizmet eden bir dizi Asur karumu (ticaret mezarı, Kaniş muhtemelen en önemliydi) mevcuttu. Asurlu tekstiller ve Babylonia'dan trans nakliye yapılan eşyalar Anadolu bakır ve gümüşü için işlem gördü.

Tabletlerin tercümesi, Kültepe'nin geçmişinin M.Ö. 3000 yılına uzandığı ve başlangıçta Kanesh’in bir kasaba olduğunu gösteriyor.

Kültepe tabletleri neden önemli

Kültepe’den bugüne dek 23.500 civarında tablet çıkarılmış. Bunların 19 bin adedi Türkiye Müzelerinde. 4000 adedi ise farklı tarihlerde yurtdışına kaçırılmış.
Kültepe’de bulunan Asur tabletlerinin bir kısmı politik, ticari ve hukuki evrak kütüphaneleri şeklindedir.

Kültepe’de bulunan tabletler, Anadolu tarihinin başlangıcını işaret eden Anadolu'nun ilk yazılı belgelerindendir. Diğer antik merkezlerde keşfedilen kraliyet ya da tapınak arşivlerinden farklı olarak, Kültepe - Kanesh'in çiviyazısı arşivi, sosyo kültürel bilgiler içermesi açısından, sadece Anadolu için değil, Yakın doğu dahil bulunan, antik çağa ait en zengin yazılı metinler olarak kabul edilir.

kapadokya tabletleri

Kültepe - Kanesh Tablet Arşivi

1948'den beri devam eden kazılarda ortaya çıkarılan on binlerce arkeolojik ve metinsel buluntunun geniş bir repertuarı ile Kültepe, sadece Anadolu arkeolojisi için değil, aynı zamanda dünya arkeolojisi için eşi az bulunan bir bilgi hazinesine ev sahipliği yapmaktadır.
Karum sakinlerinin özel arşivlerinden bugüne kadar 23.500 kil tablet ve zarf bulundu. Bunlar eski Anadolu tarihini gösteren en eski yazılı belgelerdir. Bu sitenin yaşamı, toplumu ve ekonomisi, hatta aile ilişkileri ve halkın kişisel ilişkileri bile, Eski Asur lehçesi ile yazılmış bu kil tabletler sayesinde günümüze ulaştı.

Diğer antik merkezlerde keşfedilen kraliyet ya da tapınak arşivlerinden farklı olarak, Kültepe-Kaneş'in çivi yazısı arşivi antik Yakın Doğu'daki en büyük özel metinleri temsil etmektedir. Bunlar, kil kaplar, tahta sandıklar, hasır sepetler veya çuvallar içinde, bırakıldığı gibi düzgün bir şekilde bulundu. MÖ 1835 de Karum bölgesini yokeden yangının çok ani olduğu, evlerde kalmış eşya ve tabletlerin düzeninden anlaşılıyor.

Yapılan kazılarda, Asurlu tüccarların, yakın zamanda yazılmış mektuplarını göndermeden veya yeni alınanları açmadan öylece kaldığı, birçok belgenin hala zarflarında olduğu görüldü

Kültepe - Kanesh'teki Saraylar

Bugüne kadar, kent merkezinin bulunduğu höyükte, 5 yapı katmanı tespit edildi. Bu kademler Karum bölgesinde tespit edilen 4 farklı yerleşim katmanına paralel tarih dönemlerine tekamül ediyor.

Adı bilinen beş Karum kralı, 7. tabakada inşa edilmiş Warshama Sarayı'nda ikamet etmişler, bu sarayın bir işgal veya yağmalama neticesinde yıkılmış olduğu anlaşılıyor, saray, adını İnar'ın oğlu Kaneş Kralı Warshama'dan almıştır. Saray daha sonra Kanesh’i fetheden Kussaran kralları Pithana ve oğlu Anitta'nın mekanı oldu. Dört cephesi odalarla çevrili, ortada geniş taş döşeli bir avluya sahip saray, Eski Babil mimarisini andırır.

Büyük Warshama Sarayı, şehrin 8. Tabakasında yer alıyor. Bir önceki sarayın, yeniden inşa ve büyütülmesi ile oluşturulmuş. Bu eski sarayların her ikisi de uluslararası ticaret ağında önemli roller oynadı; kraliyet konutları olarak kullanılmalarının yanı sıra, gümrük ücretlerinin ödenmesi tamamlanıncaya kadar gelen ticari mallar için depolama tesisleri olarak da hizmet verdiler. Bu ek işlev, mimari planlarını etkiledi.

Kent merkezindeki saraylar, kraliyet mensuplarını barındırmanın yanı sıra ticari konutlar, idare ve depolama birimleri de içeriyordu. Misavir devlet adamları, Büyük tüccarlar gibi önemli kişileri ağırlama işlevine sahipti. Kraliyet resepsiyon odaları ve konut alanları üst katlarda olacak şekilde çok katlı bir mimari vardı, Zemin seviyesinde idari birimlere ait odalar, depolama alanları mevcuttu. Kültepe’de bulunan üç sarayın her birinin kendine özgü mimari planları var.

kültepe

Kültepe konut mimarisi

Karum bölgesi, şehre gelen ticaret kervanları ve yük arabalarından kaynaklanan bir trafiğe sahipti. Taş döşeli yollar iki taraftan, hane sıraları boyunca sınır taşları ile adeta bir kaldırım mesafesi kadar ayrılmış alana sahipti, bu kısım yayalara yönelik olduğu kadar evlerin cepheleri ve yol arasında ayrıştırılmış bir alan sağlamıştır.

İnşaat tekniği ve mimari düzen açısından, Kültepe - Kanesh evleri genellikle kereste ile desteklenmiş kirişler ile taş temeller üzerinde kerpiç duvarlardan oluşan yapısıyla karakterise, dönemin diğer yerleşim bölgelerinde görülen Anadolu tarzı evlerdi.

Evlerin büyük çoğunluğu iki ana kısımdan oluşuyordu. Ticari veya konut özelliği olmasına bağlı olarak. Birinci odalar oturma odası, ofis odası ve diğeri depolama veya arşiv odası şeklinde kullanıldığı sanılmaktadır. Kazılarda ortaya çıkan bazı evler neredeyse el değmemiş şekilde bulunmuştur, kilitli arşiv odaları, satış öncesi mallar ve ev eşyaları ile dolu depolama alanları bırakıldığı gibi durmaktadır.

Kültepe Özgünlük ve / veya bütünlük beyanları

Kültepe-Kaneş, 1871'den beri “Kapadokya tabletleri” nin dünya müzelerinde ve yasadışı pazarlarda ortaya çıktığı zaman tanınmıştır. Ne yazık ki, 1893'ten 1925'e kadar aralıksız kontrol edilemeyen kazılar, araziden tarım arazileri için gübre olarak kullanılmak üzere toprağın toprak elde etmesinin yerel bir alışkanlığı olduğu gibi, bu alanda büyük hasarlara neden olmuştur.

YORUMLAR

BLOGGER: 1
  1. Kültepe tabletleriyle alakalı kayda değer bilgi ararken tüm tarihine eriştim. Bilgi paylaşımı için teşekkür ederim.

    YanıtlaSil

Feat:
Ad

ARKEOLOJi,16,BiLiM,10,FELSEFE,6,MiTOLOJi,2,PSiKOLOJi,6,SANAT,9,SOSYOLOJi,9,TARiH,14,
ltr
item
uztarih.com l Tarih kainatın vicdanıdır: KÜLTEPE ANTİK KENTİ VE ASUR TİCARET KOLONİLERİ
KÜLTEPE ANTİK KENTİ VE ASUR TİCARET KOLONİLERİ
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTToq8fNqX_EE038Vb3vhB56sT5EEDVeiOfr1FFqqK-ml7jBjlopNsfi2Zm72xyOcrY0fuXTGcNtvp4XGPJ9LuicWauDDr-WVBeOeDtQjECjZcrunaUtrAOYr9s06X62v3XKwThRtue9A/s640/kanesh3.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTToq8fNqX_EE038Vb3vhB56sT5EEDVeiOfr1FFqqK-ml7jBjlopNsfi2Zm72xyOcrY0fuXTGcNtvp4XGPJ9LuicWauDDr-WVBeOeDtQjECjZcrunaUtrAOYr9s06X62v3XKwThRtue9A/s72-c/kanesh3.jpg
uztarih.com l Tarih kainatın vicdanıdır
https://www.uztarih.com/2018/03/kultepe-antik-kenti-ve-asur-ticaret.html
https://www.uztarih.com/
https://www.uztarih.com/
https://www.uztarih.com/2018/03/kultepe-antik-kenti-ve-asur-ticaret.html
true
518256124328164008
UTF-8
Tüm İletiler Yüklendi İleti bulunamadı HEPSİNİ GÖR Devamı Yanıtla Yanıtı İptal Et Sil Tarafından Ana Sayfa SAYFALAR YAYINLAR Hepsini Gör TAVSİYE ETİKET ARŞİV SEARCH TÜM YAYINLAR İsteğinizle eşleşen bir yayın bulunamadı Anasayfa Pazar Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Paz P.te Sal Çar Per Cum C.te Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Oca Şub Mar Nis Mayıs Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Hemen Şimdi 1 dakika önce $$1$$ minutes ago 1 saat önce $$1$$ hours ago Dün $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago 5 haftadan daha eski Takipçiler Takip BU PREMIUM İÇERİK KİLİTLENDİ ADIM 1: Bir sosyal ağda paylaşın 2. ADIM: Sosyal ağınızdaki bağlantıyı tıklayın Tüm Kodu Kopyala Tüm Kodu Seç Tüm kodlar panonuza kopyalandı Kodlar / metinler kopyalanamıyor, lütfen kopyalamak için [CTRL] + [C] (veya Mac ile CMD + C) tuşlarına basın İçerik tablosu