INSOMNIA UYKUSUZLUĞUN ALACA KARANLIĞI

Uykunun Tarihçesi

20y.y. ortalarına kadar, aile bireyleri için ayrılmış yatak odası kavramı sadece ekonomik açıdan üst sınıf için mümkündü. Hem doğu hem batı toplumlarında insanlar genel olarak tek göz evlerde yaşıyordu. Uyuma süreci kollektifdi ve örneğin gün doğduğunda, uyuduğunuz ortam ev halkının gündelik işlerini yapacağı şekilde düzenleniyordu.

Uykunun bireyselleşmesi 21.y.y. da gerçekleşti. Uykusuzluk, her zaman tanımın gereği gibi yalıtılmış olması anlamında bireyin bir sıkıntısı olarak görünür. Herkes uyurken uyanıksın, fakat bu sürecin kronikleşmesi insanı olumsuz etkiler.

Yunan mitolojisinde uykuyla iliştirilen tanrı Hypnos‘du. Hypnos insanları uykuya ve rüyalara taşıma gücüne sahipti. Antik Yunanda uyku süreci hayat ve ölüm arasındaki köprü olarak görülürdü. Ortalama bir günün yarısının uyumakla geçtiği düşünülen bu dönemde, Hypnos insanların hayatının yarısına sahip sayılırdı ve ölüm anı geldiğinde onlara uyku ile rehberlik edecekti.

Gılgamış destanında, ölümsüzlüğü arayan Gılgamıştan 7 gün uykusuz kalması, uykuya direnmesi istenir. Fakat Gılgamış bunu başaramaz, “uyku bir sis gibi üzerine çöktü” diye destanda betimlenir. Günümüzde insomnia yani uykusuzluk ciddi bir sorun olarak pek çok insanda akut ya da kronik şekilde gözleniyor. Kimsenin ölümsüzlük arayışı yok, çağımız insanının genel problemleri, stres, kaygı, kötü beslenme, şehir yaşamanın getirdiği sıkıntılar ve uyku için sağlıklı fiziksel koşulların olmaması vb gibi.

Günümüzde yetişkin bir bireyin günde 7 saat uyuması gerektiği bilimsel verilerle tavsiye ediliyor ancak Leonardo Da Vinci, Thomas Edison gibi mucitlerin her 4 saatte bir 20 dakika uyuyarak yaşadıkları pek çok kitapta anlatılıyor. DaVinci sleep, Uberman gibi isimlerle adlandırılan bu uyku biçimi belki bir uyku bozukluğu ve insomnia yı yaşam biçimi haline getirip metobolizmalarını buna bir şekilde adapte edebilmiş insanlar.

Uykusuzluk, yetişkinlerde sık görülen ortak bir  problemdir. Kabaca yetişkinlerin %30'u uyku bozukluğu çeker ve yaklaşık %10'unda uykusuzluk kaynaklı fonksiyonel semptomlar gözlenir, yani gündelik yaşamlarında, uykusuzluk sebebiyle çeşitli fiziksel ve psikolojik sıkıntılar yaşarlar.

İnsanların yarısından fazlası uykusuzluğun en az bir semptomunu yaşamaktadır (uykuya dalamamak, geceleyin uyanıp tekrar uyuyamamak, gerekli uyku süresinden önce sabah çok erken uyanmak ve hiç dinlemediği uykusunu alamadığı hissiyle uyanmak)

Vincent van Gogh ve Uykusuzluk

Van Gogh Manik depresifliğinin en şiddetli olduğu yıllarda, epilepsi, endişe, halüsinasyonlar, absent alışkanlığı (uyuşturucu şurup) ve uykusuzluğa bağlı pek çok tıbbi sorunu yaşıyordu. Ölmeden 1 yıl önce kardeşi Theo'ya gönderdiği bir notta şunları yazmıştı: “fiziksel olarak iyiyim ancak uyumak için kendimle mücadele ediyorum ve en çok korktuğum şey bu uykusuzluğa çare bulamamak.

Franz Kafka ve Uykusuzluk

"Metamorfoz (Dönüşüm)" kitabı ibaşta olmak üzere pek çok öenmli kitabın yazarı, Kafka, sık sık, uyku ile mücadelelerinden bahseden yazılar yazmıştır. 2 Ekim 1911 tarihli bir yazıda şunları diyordu: "Bu uykusuz geçen sıralı 3. gecem. Uykuya dalıyorum, ama bir saat sürmeden sanki kafamı yanlış bir deliğe sokmuş gibi uyanıyorum.

Marcel Proust ve Uykusuzluk

Marcel Proust uykusuzluğundan şöyle bahseder: "Uykusuzluk, uykunun doğasını anlamaya dair, o karanlık geceye biraz ışık tutma konusunda büyük bir yardımcıdır. Proust eserlerinde yer yer uyku ve uyanıklık arasında gidip gelen yarı şuurlu anları betimler.  Şu sözleri de düşündürücüdür; Yanılma payı olmayan bir hafıza, hafıza fenomenini incelemek için çok güçlü bir uyarıcı değildir."

Uykusuzluğun tanımı nedir? Nasıl sınıflandırılır

Uykusuzluk, Insomnia kelimesi, latince somnus "uyku" sözcüğünden  türetilmiştir. 

Uykusuzluk veya uykuda kalma zorluğu, uyumak isteyen ve uyumak için uygun şartlara sahip olan bir kişinin uyku döngüsüne girememesi durumudur. Uykusuzluk kalan insanlarda genellikle aşağıdaki semptomlardan bir veya daha fazlasına rastlanır: Yorgunluk, düşük enerji, konsantrasyon güçlüğü, ruhsal bozukluklar ve işyerinde veya okulda azalmış performans.

Uykusuzluk, süreye bağlı olarak karakterize edilebilir. Uykusuzluk şikayetleri akut uykusuzluk ve kronik uykusuzluk olarak kategorizelendirilir.


Akut uykusuzluk kısa sürer ve yaşam koşulları nedeniyle sıklıkla olur (örneğin, bir sınavdan önceki gece uyuyamamak, stresli veya kötü haberler aldıktan sonra uyuyamamak gibi). Birçok kişi bu tür geçici uyku bozukluğunu yaşamış olabilir ve herhangi bir tedavi almadan çözme eğilimindedir.

Kronik uykusuzluk, haftada en az üç gece gerçekleşen ve en az üç ay süren uyku bozukluğudur. Kronik uykusuzluk bozukluklarının birçok nedeni olabilir. Çevredeki değişiklikler, sağlıksız uyku alışkanlıkları, vardiyalı çalışma, diğer klinik bozukluklar ve bazı ilaçlar yetersiz bir uyku paternine yol açabilir.

Kronik uykusuzluğa sahip insanlar sağlıklı uyku düzenine geri dönmelerine yardımcı olmak için bazı tedavilerden yararlanabilir. Kronik uykusuzluk, başka bir tıbbi veya psikiyatrik mesele ile bağlantılı olduğu anlamına gelebilir, ancak bazen bu sebep ve sonuç ilişkisini anlamak zordur.

Insomnia Uykusuzluk için tıbbi destek

Uykusuzluk çeken insanlar uykuya dalmakta (başlangıç), uykuda kalma (bakım) ve / veya sabahları çok erken uyandıklarında zorlanırlar. Uykusuzluk için tedavi, davranışsal, psikolojik, tıbbi bileşenler veya bunların bazı kombinasyonlarını içerebilir. Siz ve doktorunuz, en iyi tedavi planına karar vermek için özel durumunuz ve uykusuzluk öykünüzün yanı sıra sebepleri hakkında konuşmanız gerekecek.

Insomnia Uykusuzluk Nedir?

Uykusuzluğa psikiyatrik ve tıbbi durumlar, sağlıksız uyku alışkanlıkları, özel maddeler ve / veya bazı biyolojik faktörler neden olabilir. Son zamanlarda, araştırmacılar, uykusuzluğunuzu beyininizin uyanık kalmayı durduramamasının bir problemi olarak düşünmeye başlamışlardır (beyniniz sırayla bir uyku döngüsü ve bir uyanıklık döngüsü yaşamaktadır)

Fransız araştırmacı Henri Pieron'un "Le probleme physiologique du sommeil" adlı kitabı 1913 yılında basıldı, uykusuzluğun fiziksel etkilerini incelemesi açısından, uyku araştırmalarına modern yaklaşımın başlangıcı olarak görülüyor.

Insomnia Uykusuzluğun Tıbbi Nedenleri

Uykusuzluğa yol açabilecek pek çok tıbbi durum vardır (hafif ve diğerleri daha ciddi). Bazı durumlarda, tıbbi bir durumun kendisi de uykusuzluğa neden olurken, diğer vakalarda durum belirtileri rahatsızlığa neden olarak bir kişinin uyumanızı zorlaştırabilir.

Insomnia Uykusuzluğa neden olabilecek hastalıklar

• Burun / sinüs alerjileri
• Reflü gibi gastrointestinal problemler
• Hipertiroidi gibi endokrin problemleri
• Artrit
• Astım
• Parkinson hastalığı gibi nörolojik durumlar
• Kronik ağrı
• Bel ağrısı
• Huzursuz bacak sendromu
• Uyku apnesi
• Soğuk algınlığı ve burun alerjileri, yüksek tansiyon, kalp rahatsızlığı, tiroid hastalığı, doğum kontrolü, astım ve depresyon için alınan ilaçlar da uykusuzluğa neden olabilir. 

Insomnia Uykusuzluk ve Depresyon

Uykusuzluk, depresyon gibi psikiyatrik koşullardan kaynaklanabilir.  Uykusuzluğun kendisi de ruh halinde değişikliklere neden olabilir. Hormonlardaki ve fizyolojideki değişiklikler hem psikiyatrik sorunlara hem de uykusuzluğa neden olabilir.

Uyku sorunları depresyon semptomunu gösterebilir ve majör depresif bozuklukları olan hastalarda şiddetli uykusuzluk riski çok daha yüksektir. Araştırmalar, uykusuzluğun depresyonu tetikleyebileceğini veya kötüleştirebileceğini gösteriyor.

Depresyon belirtilerinin (düşük enerji, ilgi kaybı veya motivasyon, üzüntü veya umutsuzluk duyguları) ve uykusuzluğun birbiriyle bağlantılı olabileceğini ve diğeri daha kötüleştirebileceğini bilmek önemlidir. İyi haber şu ki ikisi de hangisinin önce geldiğine bakılmaksızın tedavi edilebilir.

Insomnia Uykusuzluk ve Anksiyete

Çoğu erişkin, endişe duydukları veya sinirlendiği için uykuda zorlandılar, ancak bazıları için uykuya düzenli olarak engel olan bir model. Uykusuzluğa yol açabilecek kaygı belirtileri şunları içerir:

• gerginlik
• Geçmiş olaylarla ilgili düşüncelere kapılmak
• Gelecekteki olaylarla ilgili endişe fazlası
• Sorumluluklar yüzünden küçümsemek
• Genel bir canlanma hissi veya fazla uyarılmış olma hissi

Genel anksiyetenin bu semptomlarının neden uyku halini zorlaştıracağını görmek zor değildir. Kaygı, uykuya dalmayı veya gece uyanıldığından tekrar uykuya dönmeyi zorlaştırabilir.

Kaygı, kişinin sessiz ve karanlık bir ortamda yani uyuması için uygun olan bu koşullarda endişe duymasına sebep olur ve beyinde uykuya karşı bir direnç gelişir.

Bu, birçok gece (veya aylarca) gerçekleştiğinde, sadece uyku değil ihtimaline karşı endişe, korku veya panik hissetmeye başlayabilirsiniz. Endişe ve uykusuzluk birbirine besleyebilir ve tedavi yoluyla kesilmesi gereken bir döngü haline gelir. Endişe uykusuna yatkın insanlara yardımcı olan bilişsel ve zihin-beden teknikleri, anksiyete ve uykusuzluğa sahip birçok kişi için uykuyu artıracak genel sağlıklı uyku uygulamalarına ve uykuya yatar.

Insomnia Uykusuzluk ve Gıdalar

Yemek yeme alışkanlığınız, bazı gıdalar ve gıdaların içeriğindeki maddeler, uyku bozuklukları yaşamanıza, uyumakta zorlanmanıza veya sağlıksız uyumanıza neden olabilir.

Alkol başlangıçta uykuya sebep olmasına rağmen gecenin ilerleyen saatlerinde uykunuzun kaçmasına, gece uyanıldığında tekrar uykuya dönmekte zorluk yaşanmasına sebep olabilir.

Kafein uyarıcıdır. Çoğu kişi sabahları güne başlamalarına ve üretken olmalarına yardımcı olmak için kullanıyor. Az miktarda kafein çoğu insan için iyidir, aşırı kafein uykusuzluğa neden olabilir.

Kafein,vücudumuzda sekiz saat kadar süreyle kalabilir, bu nedenle etkileri uzun sürer. Günün ilerleyen saatlerinde tüketilmesi gece uyumakta zorlanmanıza sebep olabilir.

Nikotin de uyarıcıdır ve uykusuzluğa neden olabilir. Uyku halindeki sigara veya tütün ürünleri yatmadan önce uykuya dalmak ve gece boyunca uyumak zor olabilir. Sigara, sağlığınıza zararlıdır. Eğer sigara içiyorsanız, durdurmalısınız.

Yatmadan önce yenilen hazmı zor, ağır yemekler uykunuzu bozar. Akşamları çok fazla yemek yemekte rahatsızlık yaratabilir. Baharatlı gıdalar ayrıca mide ekşimesine neden olabilir.