KÖLELİK - MODERN KÖLELİK

kölelik, modern kölelik

Kölelik

Köleliğin insan toplulukları arasında belirgin bir başlangıç tarihi olmasa da, günümüzden 11.000 yıl önce tarım toplumunun ortaya çıkmasıyla kurumsallaşma ortamı bulmuş olması muhtemeldir. Tarım toplumu öncesi avcı ve toplayıcı topluluklar da yerleşik hayat ve özel mülkiyet olmayışı, ekonominin avcılık ve toplayıcılığa dayanması, hareket halindeki toplumlarda, esaret altına alınacak kişilerin kontrolünü ve bir fayda için kullanımını mümkün kılmıyor.

Kölelik genel olarak 18. y.y. içerisinde aşamalı olarak dünya üzerinde varlığını yitirdi. Köleliğin son bulması, modernitenin ortaya çıkışını belirleyen en önemli değişikliklerden biridir. Ancak kimi çevrelerce, sanayi devrimi sonrası form değiştirdiği iddia edilir.

Antik dönemde kölelik

Günümüze kalan yazılı belgeler gösteriyor ki son üçbin yıldır, köleliğin gerekliliği, farklı toplumlarda, düşünürler ve din adamları tarafından da savunulmuş. Ekonomik bir araç olarak devletler tarafından kurumsallaştırılmıştır.

Aristo,  Sadece zihinsel olarak yetersiz ve çok da üstün olmayan kişilerin köle olması gerektiğini savunuyordu. Antik dönemde yaygın bir uygulama olan savaş esirlerinin köleleştirilmesine karşıydı; çünkü savaştaki zafer kazanan kişinin entelektüel üstünlüğü veya yenilenlerin zihinsel eksikliğe sahip olduğu iddia edilemezdi. Zorla kölelik fikrine karşıydı ve akıl yürütme kapasitesini geliştiren, erdem sahibi olduğunu ispatlayan kölelere özgürlüklerinin verilmesi gerektiğini söylüyordu.

Tarım toplumunun dünya üzerinde ilk ortaya çıktığı, yerleşik hayata ilk geçişin yaşandığı, Mısır, Mezopotamya ve Yunan şehir devletlerinde köleler, başta tarım olmak üzere, inşaat ve taşımacılık sektörlerinde ve ayrıca ev işlerini yapmak üzere yaygın olarak kullanılıyordu.

Antik dünyada kölelik evrensel bir kurumdu. Köle emeği, tuğla imalatı, bina yapımı gibi inşaat faaliyetlerinin yanı sıra çoğunlukla tarımda kullanıldı; mülkiyeti belli şahıslarda olan büyük tarlalar, devlet eliyle köleleştirilmiş ve tarla sahiplerine satılmış ya da sunulmuş kölelerin büyük topluluklar halinde düzenli çalıştırılmasından ibaretti.

Köle alım satımı, aktif bir ticaret olmasına rağmen, köle temininde ana kaynak savaşlardı – işgal edilen şehirlerin, yenilen orduların tamamının veya bir kısmının köleleştirilmesi yaygın bir uygulamaydı. Ayrıca borcunu ödeyemeyen yurttaşlarda, borçlarına karşılık belli bir süre köle olarak çalıştırılabilirdi. Eski dünyada kölelik, ten rengine, dine, etnik bir gruba atfedilmemişti. İşler ters giderse herkes köle durumuna düşebilirdi.

Tek tanrılı dinler ve kölelik

Hristiyan ve Müslüman düşünürler tarafında, aslında ilk kölelik karşıtları, tek tanrılı dinlerin, tüm insanların, tanrının gözünde eşit olduğu anlayışını vurgulayan, din alimleri arasından çıkmıştı. Köleliği savunanlar genel olarak köleliğe, kutsallık penceresinden bakıyor ve başta dinsizler olmak üzere, savaş esirlerinin köle olarak, tanrıya inanan kendi toplumlarına hizmet etmesi gerektiğini savunuyordu.
Hristiyan Roma ve Müslüman Arap devletlerinde köleler, antik dönemde olduğu gibi yine emeğe dayalı işlerde kullanılıyordu. Roma döneminde köleler daha çok inşaat, tarım ve ev işlerinde kullanılırken. Araplarda köleliğin yaygın kullanımı, bireysel ev işlerine bakan köleler ve orduya hizmet eden köle askerlerden şeklindeydi.

Din ve Devlet genel olarak hemen her toplumda varlığını devam ettirmek üzere ortak siyasi bir perspektif sergilemiştir. Doğal olarak ekonomisi köle ticareti ya da köle emeğine dayanan devletlerde, resmi din kurumları köleliği makul gösterecek kendi savunma mekanizmalarını geliştirmiş ve topluma bunu empoze etmiştir.

ABD Plantasyon Köleliği

Günümüzde, kölelikten bahsedildiğinde, pek çok insanın kafasında canlanan imaj büyük oranda A.B.D.  plantasyon köleliği deneyiminden ibarettir. Modern çağa bu kadar yakın bir dönemde yaşanan bu çirkin deneyim, sadece ten rengine bağlı olarak insanları köleleştirmekten ibaretti. ABD de yaşayan Afrika kökenli siyahi nüfus günümüzde dahi ırkçı, ayırımcı uygulamalara maruz kalmaktadır.

Köleliğin temel unsuru tamamen özgür olmayan emektir. Kölelerin emeğin sonucunda ortaya çıkan üründe hiçbir mal veya ücret hakkı yoktur. İşin tüm faydaları, kölenin emeği üzerinde mülkiyet hakkı olan köle sahibine aittir. Kölelik, serflik ya da borç esareti ve gösterilen emeğin ücretlendirilmediği farklı türleri olsa da ortak özelliği, köle tabir edilen kişinin sadece ücretsiz değil ayrıca kendi iradesi dışında çalıştırılmasıdır.

Köle Statüsü

Köle olarak tabir edilen kişiler, tarihin farklı dönemlerinde, farklı toplumlarda, genel olarak köle olarak adlandırılsa da. Sahiplerin kendilerinden beklentileri, kendilerine sunduğu haklar ve hukuki statüleri anlamında önemli farklılıklar vardı. Örneğin Antik Yunan’da kölelerin emeğinden faydalanılırken, can güvenlikleri bir hukuka, onlara nasıl davranılacağı ise toplumsal ahlaka dayandırılmıştı ve hem sahibinin hem de toplumun kölelere erdemli davranması ve belli bir süre ya da çaba sonunda kölenin, azad olma şansı vardı.

Ortaçağ sonrası dünyanın birçok yerinde, köleliğin kademeli olarak gerilediğini, en çok Çin ve Avrupa'da köleliğin azaldığı görülüyor. 15. yüzyılda, kölelik dünya genelinde kaybolmaya başlamıştı.
Kimi yerlerde köle emeği tarımda yaygın kullanılıyor iken, ticari plantasyon tarımı ve madencilikte köle kullanımı, 15. y.y.dan sonra daha yaygın kullanılmaya başlandı. Bu noktada sömürgecilik faliyetlerinin hızlanması, büyük ölçekli tarım ve madencilik faaliyetlerinin yaygınlaşması ve buna bağlı duyulan işgücü ihtiyacı ve Afrika’nın sömürgeleştirilmesi etkili oldu.

Başlangıçta Amerika'da tutsak işgücü talebi, tutsak edilen yerli Amerika halklarından  ve Avrupalı hükümlülerden sağlanıyordu. Ancak yerli Amerikalılar kaçmayı çok kolay başarıyordu. Avrupalılar ise tropikal hastalıklar ve alışamadıkları iklim koşullarında ağır çalışmaktan dolayı çabuk hastalanıyor ve ölüyorlardı. Çözüm, hali hazırda kölelik altyapısının kurulu olduğu, Afrikanın çeşitli bölgelerindeki yerlileri yakalayarak, Avrupalılara köle olarak satmak üzerine sistem kuran afrikalı köle taciri kabilelerle işbirliği yapılarak bulundu.

Amerika kıtasında İspanyol, Portekiz ve İngiliz sömürgelerinde pirinç, pamuk ve şeker gibi büyük ölçekli tarım faaliyetleri başladı. Buna ek olarak Bolivya'daki Potosi ve Meksika'daki Zacatecas gibi büyük ölçekli madencilik faaliyetleri başlatıldı.

Burada kölelik, tarım ürünleri ve metallerin, üretildikleri bölgede değil, dünya pazarında sürekli olarak satılmasını sağlamak için üretimi sürekli kılacak tutsak bir işgücü olarak kurgulandı.
Amerika kıtasında uygulanan plantasyon köleliği gibi aşırı durumlarda, köle, basitçe, bir hayvandan daha fazla hak veya hukuki statüye sahip olmayan ve dolayısıyla insanlığının radikal bir şekilde reddedildiği bir nesneye dönüştürülmüştü.

köle ticareti

Köleliğin kaldırılması

18. yüzyıl ortalarında kölelik, dünya ticaret sisteminin önemli bir parçası haline geldi. Kölelerin Amerika kıtasında  kullanıldığı plantasyonlar çok sayıdaydı ve köle ticareti, oldukça karlıydı. 1650 - 1860 yılları arasında 15 milyon Afrikalı, Afrikadan, Amerika kıtasının çeşitli noktalarına köle olarak satılmak üzere gönderildi.

18. ve 19. yüzyıl boyunca, orta Amerika ve Güney Amerika’da çok sayıda büyük ölçekli köle isyanları yaşandı ve bazı vakalar Avrupa ülkelerinin basın yayın organlarında yer aldıkça başta aydın tabaka olmak üzere toplumsal tepkilerin gelişmesinde etkili oldu.

Avrupada, özellikle İngiltere’de kölelik ve bu sistemin gün geçtikçe artarak çoğalması üzerine eleştiri ler yapılmaya başlandı. Genel olarak köleliğe ve özellikle köle ticaretine karşı yazar, sanatçı ve brokrat çevrelerden eleştiriler gelmeye başladı. Kampanyacılar, yerleşik ve güçlü özel çıkarlar ve yüzlerce pratik ve entelektüel gelenek şeklindeki zorlu engellerle karşı karşıya kaldılar. 1834'te İngiliz İmparatorluğu'nda kölelik kaldırıldı.

Toussaint Louverture liderliğindeki 1791'de Fransız Santo Domingue kolonisinde yaşanan isyan Haiti'de bağımsız bir devlet olarak ortaya çıkmasına yol açtı. 1831-1832'de Jamaika'da, 1795 ve 1823'de Demerara (modern Guyana), 1765-1793'te Surinam, 1816'da Barbados ve 1822-1830 ve 1835'de Brezilya'da Bahia'da büyük isyanlar meydana geldi.

Tüm bu olaylar, köle sahipleri ve köle tacirleri açısından, köle ticaretinin daha az karlı, daha riskli bir alan haline gelmesini sağladı. ABD de köleliğin kaldırılması, 1861-1865 yılları arasında gerçekleşen ve yarım milyon insanın öldüğü bir iç savaş yaşanmasıyla gerçekleşebilidi.

Kölelik ve köle ticaretinin yasaklanmasına dair argümanlar

Köleliğin kaldırılması süreci, sosyolog ve tarihçiler açısından farklı argümanlarla değerlendirilir. Eric Williams'ın Kapitalizm ve Kölelik başlıklı argümanı. Köleliğin kaldırılmasına yönelik çabaların başarılı olmasında, işin insani boyutlarından ziyade. Köle, emek denkleminin zayıflaması ve özgürleşecek kölelerin, kapitalist ekonomiye satın alma gücü olan bireyler olarak daha faydalı olacağının anlaşılması sonucu gerçekleştiğini savunmaktadır.

Seymour Drescher ve Roger Anstey gibi yazarlar ise, köle ticaretinin ve köleliğin, köleliğin kaldırıldığı dönemlerde hala yüksek kazançlı olduğunu ve köleliğin kaldırılmasının etik ve insai değerler adına gösterilen duyarlılık ve farkındalık çabaları sonucu gerçekleştiğini savunuyordu.

Williams'ın ikinci argümanı, sanayileşmenin ilk aşamalarına fon sağlayan köle ticaretinin ve köle plantasyonlarının kazancı olduğu gerçeğiyle ilgilidir. Bu talep ayrıca, özellikle köleliğin kazançlarının önemli olmasına rağmen, 18. yüzyıl Avrupa'sında oluşan büyük sermayenin diğer esnafın ve yerel tarımın kârlarından kaynaklandığını savunan Patrick O'Brian tarafından eleştirildi.

Köleliğin kaldırılması yönünde verilen çabalar, mücadeleler, pek çok özgürlük ve hak mücadelesi için, farklı  Bununla birlikte, dünyanın bir çoğunda köleliğin kaldırılması, özgürlük davası için büyük bir zaferdir. Köleliğin kaldırılması, özgürlüğü genişletmek ya da savunmak için sonraki tüm eşitlik mücadelelerine ilham vermiştir.

Kölelik ve neoliberalizm

Neoliberalizm dünya genelinde ve ekonominin kilit alanlarında kölelik üretiyor

Yoksulluğun küresel ölçekte artışı, insanların ağır şartlarda çalışmaya mecbur kalması ve işsizlik riskini göze alamayarak sisteme boyun eğmesi sonucunu doğuruyor. Kapitalizm yoksulluğun devamını mevcut sistemin devamı ve kar marjının artışı için bir güvence olarak görüyor. Modern işletme kapitalizmi köleleştirilmiş emeği, minimum pay alabileceği üretim sürecine hapsederken, medya bireyleri kontrolsüz tüketime teşvik edip borçlandırarak, iş gücü piyasasında sunulan sınırlı ücrete razı hale getiriyor.

Dünya Ekonominin son 30 yıldaki finansman dağılımı, sağlık, eğitim ve sosyal harcamalarda yüzdesel bir düşüş olduğu gerçeğini göz önüne seriyor. Yatırım yapılmayan işçiler, işgücü piyasasında daha az değerdedir. İşçilerden öte beyaz yakanında pek çok ülkede yoksulluk sınırının altında ücretlerle çalıştırıldığı gözleniyor.

Fakir, güvencesiz ve birikim yaratamayan iş gücü olarak bireylerin, eski tabirle kölelerden çok az farkı var. Sonuç itibarı ile sadece karnını doyurabilmek için yaşıyor. Tekstil ve konfeksiyon üretimi, tarım ve gıda gibi temel sektörler, modern köle emeğinin kullanımını içeren ana ekonomi faaliyetleridir. Özellikle bu gibi sektörlerde, sigorta ve sağlık güvencesi olmayan, gündelik ve uzun mesai saatlerine rağmen çok düşük ücretlere razı olan milyonlarca insan var. Sermayenin tüm dünyayı kapsayacakak şekilde egemenliği anlamına gelen küreselleşme, ekonomiyi kontrol eden az sayıda aktörün aynı sistemi tüm dünyaya dayatabilmek için entegre olmasına imkan tanıyor.


modern kölelik



Modern kölelik nedir? Modern köleliğin katmanları

19. yüzyılda kaldırılan kölelik sanayi devrimi ve devamında modern topluma dayatılan çalışma şartları ile form değiştirerek yaşatılıyor. Legal işlerde taban ücretlerle, tavan çalışma saatlerinde çalışmak zorunda kalan mavi ve beyaz yakanın yanı sıra, dünyanın her yerinde, illegal şartlarda çalıştırılan milyonlarca insan var.

İnsanlar tarım, ev işleri ve merdiven altı işletmelerde sağlık ve sigorta güvencesinden yoksun çalışmak zorunda kalıyor. Bir basamak altta iradesi dışında çalıştırılan insanlar var. Bir yük hayvanı gibi kiralanan ya da satılan çocuk işçiler. Ataerkil aile yapıları veya içinde bulundukları feodal topluluk tarafından karın tokluğuna zorla çalıştırılan veya ücretlerine el konulan kişiler. Şiddete, hırsızlığa, fuhuşa zorlananlar….

Dünya genelinde 50 milyondan fazla insan tamamen kendi iradeleri dışında çalıştırılıyor:
  • 10 milyon çocuk
  • Zorunlu çalıştırmada 25 milyon kişi
  • Zorunlu evlilikte 15 milyon kişi
  • Zorla cinsel istismarda 5 milyon insan
Modern kölelik hangi yollarla uygulanıyor:
  • Zorla çalıştırma - zorlama veya zihinsel veya fiziksel tehdit yoluyla;
  • zihinsel veya fiziksel taciz veya istismar tehdidi yoluyla bir 'işveren' tarafından sahip olunan veya denetlenen;
  • insanlıktan muaf tutulmuş, bir emtia olarak muamele görmüş veya 'mülkiyet' olarak alınıp satılanlar
  • fiziksel olarak sınırlandırılmış veya hareket özgürlüğüne kısıtlamalar getirilerek çalıştırılanlar

Modern köleliğin en yaygın biçimleri


Zorla çalıştırılan emek (Forced labour) : İnsanların bir çeşit cezalandırma tehdidi altında irade dışı yapmak zorunda kaldıkları herhangi bir iş veya hizmet
.
Borç köleliği ya da bağlı emek (Debt bondage or bonded labour): Dünyanın en yaygın kölelik şekli, insanlar ödeyemeyecekleri parayı ödeyip borcunu ödemek için çalışmak zorunda kalır, bu süreç ek borçlar ve faizlerle sürekli uzar, ardından hem istihdamı hem de borç koşullarını kontrol edememek.

İnsan ticareti (Human trafficking): Şiddet, tehdit veya baskı uygulayarak, istismar amacıyla insanları taşımak, işe almak veya saklamaktır.

İnsanlara dayalı kölelik (Descent-based slavery): Ataları veya ebeveynleri geçmişte köleleştirilmiş ve bu köle ailelerin çocukları olarak dünyaya gelen, doğuştan köle statüsündeki insanlar.


Çocuk köleliği (Child slavery): Çoğu kimse çocuk köleliğini genellikle çocuk işçiler ile karıştırır, ancak çok daha kötüdür. Çocuk işçiliği çocukların oyun çağında çalışmak zorunda bırakılması ile eğitim ve gelişimine engel olunmasına sebep olur. Çocuk köleliğinde, çocuklar, bir yetişkinin kazanımı için sömürülmektedir. Buna, çocuk kaçakçılığı, çocuk askerler, çocuk evliliği ve çocukların ev köleliği dahildir.

Zorla erken evlilik (Forced and early marriage): Çocuk yaştaki kızların aile kararı ve baskı ile, çoğu zaman maddi çıkarlar uğruna evlendirilmeleri. Çoğu çocuk evliliği kölelik olarak görülebilir.

YORUMLAR

BLOGGER: 4
  1. ülkemizin de giderek içine sürüklendiği işe bu odern kölelik. sadece maddi anlamda değil, teknolojik anlamda da köleliği yaşamaktayız. keşke elimizde sihirli bir değnek olsa da dünya üzerindeki bütün haksızlıklara bir son verebilsek...

    YanıtlaSil
  2. Sistemler sonsuza kadar devam edemez ya yok olurlar ya şekil değiştirirler kölelikte dediğiniz gibi yok şekil değiştirdi kravatlı köleler olarak tabir edilen insanlar sıkıcı ofislerde sıkıcı kıyafetlerle günlerinin uyku dışında kalan zamanlarını çürütmekle meşgul ve köleler halinden memnun olduğu sürecede kölelik bitmez.

    YanıtlaSil
  3. Kölelik çok büyük bir kavram ama şuan dünya ülkelerinin neredeyse tamamında bu sistem mevcut. kölelik zincir altına alınıp kırbaçlanmak değil sadece. teknoloji vs.

    YanıtlaSil
  4. Modern sanayi döneminde bile insan hakları adı altında yapılan köleliğe şahit oluyoruz. Tarihin her döneminde sosyolojik olarak sosyal tabakalaşmayı görüyoruz.

    YanıtlaSil

Feat:
Ad

ARKEOLOJi,16,BiLiM,10,FELSEFE,6,MiTOLOJi,2,PSiKOLOJi,6,SANAT,9,SOSYOLOJi,9,TARiH,14,
ltr
item
uztarih.com l Tarih kainatın vicdanıdır: KÖLELİK - MODERN KÖLELİK
KÖLELİK - MODERN KÖLELİK
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgp8vFPd23Tun_3sGrE158nVJNhaJelQpB_-gLUTEDL9U5Nvhz1ZzpIRHGPoJvuUB2sQbPpoJumrUwgc2K9fkku660sv8g5CunafFp614HkpHtz8ndPPpFxJ91F9P0jT5BkneF9kKeBS9M/s640/KOLELIK_600x2.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgp8vFPd23Tun_3sGrE158nVJNhaJelQpB_-gLUTEDL9U5Nvhz1ZzpIRHGPoJvuUB2sQbPpoJumrUwgc2K9fkku660sv8g5CunafFp614HkpHtz8ndPPpFxJ91F9P0jT5BkneF9kKeBS9M/s72-c/KOLELIK_600x2.jpg
uztarih.com l Tarih kainatın vicdanıdır
https://www.uztarih.com/2018/01/kolelik-modern-kolelik.html
https://www.uztarih.com/
https://www.uztarih.com/
https://www.uztarih.com/2018/01/kolelik-modern-kolelik.html
true
518256124328164008
UTF-8
Tüm İletiler Yüklendi İleti bulunamadı HEPSİNİ GÖR Devamı Yanıtla Yanıtı İptal Et Sil Tarafından Ana Sayfa SAYFALAR YAYINLAR Hepsini Gör TAVSİYE ETİKET ARŞİV SEARCH TÜM YAYINLAR İsteğinizle eşleşen bir yayın bulunamadı Anasayfa Pazar Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Paz P.te Sal Çar Per Cum C.te Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Oca Şub Mar Nis Mayıs Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Hemen Şimdi 1 dakika önce $$1$$ minutes ago 1 saat önce $$1$$ hours ago Dün $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago 5 haftadan daha eski Takipçiler Takip BU PREMIUM İÇERİK KİLİTLENDİ ADIM 1: Bir sosyal ağda paylaşın 2. ADIM: Sosyal ağınızdaki bağlantıyı tıklayın Tüm Kodu Kopyala Tüm Kodu Seç Tüm kodlar panonuza kopyalandı Kodlar / metinler kopyalanamıyor, lütfen kopyalamak için [CTRL] + [C] (veya Mac ile CMD + C) tuşlarına basın İçerik tablosu